Jeśli padniesz ofiarą ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, nie ma gwarancji, że odzyskasz skradzione dane. Najlepsze, co możesz zrobić, to złagodzić skutki ataku i usunąć oprogramowanie wymuszające okup. Działania podejmowane w celu odzyskania danych po ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup obejmują odizolowanie urządzenia, usunięcie oprogramowania wymuszającego okup, przywrócenie kopii zapasowych danych i zmianę naruszonych danych uwierzytelniających.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tym, czym jest oprogramowanie wymuszające okup, jak dostaje się ono na urządzenia, jak odzyskać dane po atakach z użyciem takiego oprogramowania i jak zapobiec zainfekowaniu nim urządzenia.
Czym jest atak z użyciem oprogramowania wymuszającego okup?
Atak z użyciem oprogramowania wymuszającego okup ma miejsce, gdy cyberprzestępca blokuje dane lub urządzenie ofiary i obiecuje je odblokować, jeśli ofiara zapłaci jej pieniądze, czyli okup. Oprogramowanie wymuszające okup to rodzaj złośliwego oprogramowania, które uniemożliwia użytkownikowi dostęp do danych na urządzeniu do momentu zapłacenia okupu. Gdy oprogramowanie wymuszające okup zainfekuje urządzenie, uniemożliwia użytkownikowi dostęp do danych, szyfrując pliki lub całe urządzenie. Następnie użytkownik otrzymuje wiadomość z żądaniem zapłacenia okupu w zamian za klucz odszyfrowujący, który rzekomo przywróci mu dostęp do danych.
Jednak po zapłaceniu okupu cyberprzestępca może nie spełnić tej obietnicy i nie ma gwarancji, że otrzymasz dostęp do danych lub je odzyskasz. Ponadto cyberprzestępcy często sprzedają skradzione dane w dark webie, nawet po zapłaceniu okupu. Zapłacenie okupu może często prowadzić do dodatkowych ataków z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, ponieważ cyberprzestępcy wiedzą, że ofiara jest skłonna zapłacić.
Jak oprogramowanie wymuszające okup dostaje się na urządzenia?
Cyberprzestępcy wykorzystują różne techniki w celu umieszczenia oprogramowania wymuszającego okup na urządzeniu bez wiedzy użytkownika. Oto typowe sposoby umieszczania oprogramowania wymuszającego okup na urządzeniu przez cyberprzestępców.
Ataki phishingowe
Atak phishingowy (wyłudzenie informacji) to rodzaj cyberataku, który nakłania użytkownika do ujawnienia danych osobowych. Cyberprzestępcy próbują zainstalować oprogramowanie wymuszające okup na urządzeniu użytkownika, wysyłając mu wiadomość, zazwyczaj poprzez pocztę e-mail lub wiadomość tekstową, nakłaniając go do kliknięcia złośliwego załącznika lub linku. Po kliknięciu złośliwego załącznika lub linku dochodzi do instalacji oprogramowania wymuszającego okup na urządzeniu użytkownika.
Złośliwa reklama (malvertising)
Malvertising, czyli złośliwa reklama, ma miejsce, gdy cyberprzestępcy wykorzystują reklamy do zainfekowania urządzeń złośliwym oprogramowaniem. Cyberprzestępca wprowadza oprogramowanie wymuszające okup do legalnych lub sfałszowanych reklam, które pojawiają się na stronach internetowych o dużym natężeniu ruchu. Reklama będzie próbowała nakłonić użytkownika do kliknięcia linku lub pobrania oprogramowania, które faktycznie pobierze oprogramowanie wymuszające okup na urządzenie.
Sfałszowane strony internetowe
Cyberprzestępcy tworzą fałszywe strony internetowe, które mają imitować legalne witryny. Niektóre sfałszowane strony internetowe próbują wykraść dane osobowe użytkownika, takie jak dane uwierzytelniające. Inne usiłują zainstalować oprogramowanie wymuszające okup na urządzeniu użytkownika. Jeśli użytkownik wejdzie na sfałszowaną stronę internetową lub pobierze z niej coś, na jego urządzeniu może zostać zainstalowane oprogramowanie wymuszające okup.
Zestawy exploitów
Zestawy exploitów to rodzaj zestawu narzędzi, wykorzystywany przez cyberprzestępców do ataku na luki w zabezpieczeniach systemu lub urządzenia w celu rozprzestrzenienia złośliwego oprogramowania. Próbują nawiązać kontakt z użytkownikiem za pośrednictwem złośliwych reklam, naruszonych lub sfałszowanych stron internetowych. Po kliknięciu jednego z takich linków użytkownik zostaje przekierowany na stronę docelową zestawu exploitów. Gdy na nią wejdzie, zestaw exploitów wyszuka luki w jego systemie, aby zainstalować oprogramowanie wymuszające okup.
Plan odzyskiwania danych po ataku z wykorzystaniem oprogramowania wymuszającego okup
Nie ma gwarancji, że uda Ci się odzyskać dane po ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup. Należy jednak jak najszybciej powstrzymać i usunąć złośliwe oprogramowanie. Oto działania, które należy podjąć po ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup.
Nie płać okupu
Najważniejszą rzeczą, którą należy zrobić w przypadku ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, jest niezapłacenie okupu. Cyberprzestępcom nie można ufać, ponieważ mogą nie spełnić obietnicy odszyfrowania danych po zapłaceniu okupu. Zamiast tego mogą sprzedać dane w dark webie lub ponownie zaatakować, wiedząc, że istnieje prawdopodobieństwo, że zapłacisz okup.
Wyizolowanie ataku
W zależności od rodzaju oprogramowania wymuszającego okup możesz mieć wystarczająco dużo czasu na reakcję i odizolowanie ataku. Należy ponownie uruchomić zainfekowane urządzenie w trybie awaryjnym i odłączyć się od Internetu. Wyizolowanie ataku pozwala ograniczyć rozprzestrzenianie się oprogramowania wymuszającego okup i ograniczyć liczbę plików, które może zaszyfrować. Odłączenie się od Internetu może również zakłócić komunikację między zainfekowanym urządzeniem a cyberprzestępcą.
Odszyfruj skradzione dane
W zależności od rodzaju używanego oprogramowania wymuszającego okup niektóre narzędzia odszyfrowujące mogą złamać szyfrowanie używane w skradzionych plikach. Możesz poprosić specjalistę ds. cyberbezpieczeństwa o skorzystanie z narzędzia odszyfrowującego do odszyfrowania skradzionych plików, które zostały zaszyfrowane przez pewne odmiany oprogramowania wymuszającego okup. Jednak narzędzie odszyfrowujące może nie być w stanie odzyskać wszystkich skradzionych plików, jeśli w ogóle się to powiedzie.
Usuń oprogramowanie wymuszające okup
Niezależnie od tego, czy udało się odszyfrować skradzione dane, należy usunąć oprogramowanie wymuszające okup z urządzenia. Może ono ukryć się w systemie, na przykład w plikach tymczasowych. Możesz użyć oprogramowania antywirusowego do przeskanowania urządzenia i zidentyfikowania zainfekowanych plików. Oprogramowanie to usunie oprogramowanie wymuszające okup z urządzenia.
Oprogramowanie blokujące wymuszające okup to rodzaj oprogramowania, które blokuje dostęp do urządzenia i sprawia, że korzystanie z niego jest niemożliwe. W przypadku tego rodzaju oprogramowania wymuszającego okup nie można uzyskać dostępu do oprogramowania antywirusowego w celu usunięcia złośliwego oprogramowania. W takim przypadku należy ponownie uruchomić urządzenie w trybie awaryjnym i przywrócić jego ustawienia fabryczne. Przywrócenie ustawień fabrycznych wyczyści urządzenie z wszystkich przechowywanych na nim danych, w tym złośliwego oprogramowania.
Przywróć kopię zapasową danych
Ogólną zasadą jest regularne tworzenie kopii zapasowych danych. W przypadku ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup tworzenie kopii zapasowej danych daje możliwość ich przywrócenia. Po usunięciu oprogramowania wymuszającego okup z urządzenia, należy przywrócić kopię zapasową danych z chmury lub dysku zewnętrznego, na którym jest przechowywana. Dzięki temu nadal odzyskasz wszystkie dane, nawet jeśli zostaną utracone lub zniszczone podczas usuwania oprogramowania wymuszającego okup.
Zmień wszelkie naruszone hasła
Jeśli którekolwiek z haseł zostało naruszone podczas ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, należy natychmiast je zmienić, aby zapobiec utracie dostępu do kont internetowych i usunąć nieautoryzowany dostęp do nich.
Jak zapobiegać atakom z wykorzystaniem oprogramowania wymuszającemu okup?
Ze względu na niepewność co do skuteczności odzyskania danych po atakach z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, najlepszym sposobem na ochronę danych jest przede wszystkim zapobieganie atakom. Wdróż następujące najlepsze praktyki, aby nie stać się ofiarą oprogramowania wymuszającego okup i ograniczyć skutki ataków z użyciem takiego oprogramowania w przyszłości.
Regularnie twórz kopie zapasowe danych
Możesz paść ofiarą złośliwego oprogramowania, które zainfekuje urządzenie i uszkodzi pliki. Oprogramowanie wymuszające okup może zablokować pliki i uniemożliwić do nich dostęp. Istnieją jednak inne powody, dla których należy regularnie tworzyć kopie zapasowe danych. Na przykład dane można utracić w wyniku innych niefortunnych zdarzeń, takich jak awaria sprzętu. Należy regularnie tworzyć kopie zapasowe danych na dyskach twardych w chmurze lub na zewnętrznych dyskach twardych, aby mieć pewność, że zawsze masz do nich dostęp.
Dowiedz się, jak wykrywać ataki z użyciem socjotechnik
Najlepszym sposobem na uniknięcie zainfekowania urządzenia przez oprogramowanie wymuszające okup jest nauczenie się, jak wykrywać ataki z użyciem socjotechnik. Socjotechnika wykorzystuje strategie manipulacji psychologicznej, aby nakłonić ludzi do ujawnienia poufnych informacji. Ataki socjotechniczne mogą obejmować oszustwa związane z wyłudzeniem informacji (phishing) lub oprogramowanie odstraszające (scareware). Tego typu ataki nakłaniają użytkowników do zainstalowania oprogramowania wymuszającego okup bez ich wiedzy.
Aby ich uniknąć, należy umieć je rozpoznać. Należy unikać interakcji z niechcianymi wiadomościami, w których znajdują się prośby o pilne podanie poufnych informacji i zawierają podejrzane załączniki lub linki.
Regularnie aktualizuj systemy
Zestawy exploitów wykorzystują luki w zabezpieczeniach urządzenia lub aplikacji użytkownika. Należy regularnie aktualizować oprogramowanie, aby zapobiec wprowadzeniu na urządzenie oprogramowania wymuszającego okup przez zestawy exploitów. Aktualizacje oprogramowania usuwają luki w zabezpieczeniach i dodają nowe funkcje bezpieczeństwa, które zapewniają urządzeniu lepszą ochronę.
Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe
Oprogramowanie antywirusowe to program, który wykrywa i usuwa znane złośliwe oprogramowanie i zapobiega pobraniu go na urządzenie. Dzięki oprogramowaniu antywirusowemu możesz zapobiec instalacji oprogramowania wymuszającego okup na urządzeniu. Jeśli oprogramowanie wymuszające okup zainfekuje urządzenie, możesz użyć oprogramowania antywirusowego, aby je z niego usunąć.
Zadbaj o właściwą ochronę haseł
Zawsze przestrzegaj zasad zdrowej higieny haseł, aby chronić swoje konta internetowe przed oprogramowaniem wymuszającym okup.
Dobra higiena haseł oznacza używanie silnych i niepowtarzalnych haseł w celu ochrony każdego konta internetowego. Silne hasło to unikalna i losowa kombinacja co najmniej 16 wielkich i małych liter oraz cyfr i znaków specjalnych. Nie zawiera ona żadnych danych osobowych, sekwencji liter lub cyfr, a także powszechnie używanych terminów słownikowych.
Jeśli dojdzie do ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup i naruszenia haseł, skorzystaj z menedżera haseł, który pomoże Ci je zmienić. Menedżer haseł to narzędzie, które bezpiecznie przechowuje hasła i wszelkie dane osobowe oraz zarządza nimi w zaszyfrowanym magazynie. Większość menedżerów haseł może zidentyfikować wszelkie słabe lub naruszone hasła i pomóc Ci je zaktualizować.
Włącz MFA na swoich kontach
Uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) to środek bezpieczeństwa, który wymaga zastosowania dodatkowych metod weryfikacji. MFA dodaje dodatkową warstwę zabezpieczeń do kont internetowych, ponieważ wymaga podania danych uwierzytelniających i dodatkowego elementu uwierzytelniającego, aby uzyskać dostęp do kont. Włączaj MFA na kontach internetowych, aby chronić swoje dane przed kradzieżą w wyniku ataku z wykorzystaniem oprogramowania wymuszającego okup.
Korzystaj z monitorowania dark web
Monitorowanie dark web to proces, w którym używane jest narzędzie do skanowania dark web w celu wykrycia w niej wszelkich danych osobowych użytkownika. W przypadku, gdy cyberprzestępca ukradł Twoje dane przy użyciu oprogramowania wymuszającego okup i sprzedał je w dark webie, możesz skorzystać z monitorowania dark web, które ostrzeże Cię, że Twoje dane uwierzytelniające zostały odkryte i poprosi Cię o ich natychmiastową zmianę. Pozwoli to zapobiec naruszeniom kont internetowych.
Chroń się przed atakami z użyciem oprogramowania wymuszającego okup
Oprogramowanie wymuszające okup może być przerażające, ponieważ może zostać zainstalowane na urządzeniu bez wiedzy użytkownika i wykraść jego dane. Możesz odzyskać dane po ataku z użyciem oprogramowania wymuszającego okup, jeśli usuniesz złośliwe oprogramowanie z urządzenia i przywrócisz kopię zapasową plików. Najlepiej jednak całkowicie unikać ataków z użyciem oprogramowania wymuszającego okup.
Świetnym sposobem na zapobieganie takim atakom jest korzystanie z menedżera haseł. Dzięki menedżerowi haseł możesz bezpiecznie przechowywać swoje hasła i inne dane osobowe w zaszyfrowanym magazynie. Chroni on dane osobowe przed kradzieżą. Możesz również skorzystać z menedżera haseł, aby przechowywać swoje hasła i upewnić się, że są one silne i niepowtarzalne. Niektóre menedżery haseł mają narzędzia do monitorowania dark web, które pomagają wykryć wszelkie naruszone hasła znalezione w dark web i je zresetować.
Keeper® Password Manager oferuje rozwiązanie do zarządzania hasłami, które wykorzystuje podejście zero-trust i zero-knowledge, zapewniając dostęp do danych tylko Tobie. Możesz także skorzystać z dodatkowych funkcji, takich jak BreachWatch®, narzędzia do monitorowania dark web, które ostrzega o znalezieniu w dark webie wszelkich naruszonych haseł.
Zarejestruj się, aby skorzystać z bezpłatnej wersji próbnej i zacznij chronić swoje dane osobowe oraz unikać oprogramowania wymuszającego okup.