Jak rozpoznawać oszustwa „na wnuczka” i jak ich uniknąć

Oszustwa „na wnuczka” mają miejsce, gdy cyberprzestępca podszywa się pod osobę z rodziny ofiary, taką jak wnuk, aby przekonać ofiarę o wystąpieniu sytuacji awaryjnej. Mimo nazwy tego oszustwa nie zawsze dotyczy ono dziadków i wnuków. Głównym celem takich oszustw jest wyłudzanie pieniędzy od ofiar, które są przekonane, że najbliższa osoba znajduje się w niebezpieczeństwie. Według raportu FBI na temat oszustw dotyczących osób starszych w 2023 r. całkowita kwota utraconych pieniędzy w wyniku przestępstw finansowych, których ofiarami byli seniorzy, w 2023 r. wyniosła około 3,4 mld USD.

Zachowanie ostrożności i zadawanie pytań osobie dzwoniącej umożliwia rozpoznanie oszustwa „na wnuczka”. Na przykład, jeśli osoba dzwoniąca zna tylko imię oraz nazwisko użytkownika i nie umie udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące użytkownika lub jego rodziny, oznacza to, że podszywa się pod najbliższą osobę. Jeśli rozmówca używa gróźb lub nakłania do natychmiastowego działania, domagając się przekazania prywatnych informacji lub pieniędzy, istnieje duże prawdopodobieństwo, że osoba dzwoniąca jest oszustem.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, dlaczego często dochodzi do oszustw „na wnuczka”, jak wyglądają i jak ich uniknąć.

Na czym polegają oszustwa „na wnuczka”

Cyberprzestępca podszywa się osobę, której ofiara ufa, co ułatwia powodzenie oszustwa „na wnuczka”. Zazwyczaj ofiarami oszustw „na wnuczka” są osoby starsze, ponieważ cyberprzestępcom łatwiej jest je nakłonić do wysłania pieniędzy.

W ostatnich latach oszustwa „na wnuczka” stały się bardziej zaawansowane technologicznie ze względu na wykorzystanie przez cyberprzestępców sztucznej inteligencji. Cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję do klonowania głosu najbliższych osób ofiary, a głos w słuchawce przekonuje starsze osoby, że rozmawiają z wnukiem lub inną osobą z rodziny. Ponieważ wiele z takich starszych ofiar nie rozumie, jak działa nowoczesna technologia, głos najbliższej osoby w słuchawce przekonuje je, że rzeczywiście z nią rozmawiają.

Przykłady oszustw „na wnuczka”

Oto kilka przykładów sytuacji, które może obejmować oszustwo „na wnuczka”.

Wypadek

Dziadku, stało się coś okropnego. Jechaliśmy z przyjaciółmi samochodem i mieliśmy poważny wypadek. Naprawa samochodu kosztuje 5000 USD. Nie mów o tym mamie i tacie. Czy możesz wysłać mi pieniądze, aby rozwiązać ten problem?

Aresztowanie

Cześć babciu. W nocy wpadłem w kłopoty i dzwonię teraz z więzienia. Nic mi się nie stało, ale nie chcę, aby dowiedzieli się o tym rodzice. Czy możesz wysłać mi pieniądze na kaucję dla adwokata zaraz po rozmowie?

Bilet lotniczy

Przepraszam, że o to proszę, dziadku, ale mój lot do Londynu został odwołany i nie mam pieniędzy na zakup kolejnego biletu. Czy możesz wysłać mi teraz pieniądze na bilet na następny lot? Wstyd mi i nie chcę martwić mamy ani taty, dlatego nie mów im o tym.

Oznaki oszustwa „na wnuczka”

Przejrzenie powyższych przykładów oszustw „na wnuczka” umożliwia zauważenie pewnych cech wspólnych. Oto najpopularniejsze oznaki wskazujące, że rozmowa jest oszustwem „na wnuczka”:

• Ponaglenie do szybkiego działania
• Prośba o pieniądze
• Osoba dzwoniąca zna imiona najbliższych ofiary, ale nie wie nic więcej na ich temat
• Osoba dzwoniąca prosi, aby nie powiadamiać innych o rozmowie

Wskazówki dotyczące unikania oszustw „na wnuczka”

Umiejętność rozpoznawania oszustw „na wnuczka” umożliwia uniknięcie potencjalnych konsekwencji finansowych takich oszustw. Oto kilka wskazówek dotyczących unikania oszustw „na wnuczka” dla członków rodziny i dziadków.

Dla członków rodziny

Należy omówić z rodziną sposoby ochrony przed oszustwami „na wnuczka”, zwłaszcza jeśli należą do niej osoby starsze.

Ustal kod rodzinny

Jedną z najlepszych metod jest ustalenie bezpiecznego hasła lub kodu rodzinnego. Dzięki temu w przypadku połączenia telefonicznego od rozmówcy podszywającego się pod osobę rodziny można zapytać go o bezpieczne hasło. Osoba dzwoniąca, która nie zna tego słowa, jest oszustem. Wybierz niepowtarzalne słowo lub zwrot, który ma znaczenie dla wszystkich członków rodziny, aby umożliwić jego zapamiętanie. Unikaj oczywistych danych, takich jak nazwa ulicy lub imię zwierzęcia domowego.

Przeprowadź szkolenie starszych osób w rodzinie dotyczące tego oszustwa

Dziadkowie lub starsi członkowie rodziny muszą wiedzieć, na czym polega oszustwo „na wnuczka”, zwłaszcza jeżeli obawiają się, że mogliby zostać oszukani w ten sposób. Przekazanie informacji na temat typowych oznak oszustw „na wnuczka” chroni rodzinę i jej finanse.

Nie podawaj danych osobowych

Należy omówić w rodzinie sposoby postępowania w przypadku podejrzanych połączeń telefonicznych lub wiadomości z prośbą o podanie poufnych informacji. Nie należy przekazywać nikomu danych osobowych, ponieważ w ten sposób oszuści uzyskują informacje na temat ofiar. Często oszuści wykorzystują taktyki inżynierii społecznej, aby psychologicznie manipulować użytkownikami w celu skłonienia ich do przekazania poufnych informacji na temat własnej osoby i rodziny. W przypadku oszustw „na wnuczka” oszuści szukają informacji dotyczących wnuków lub młodszych członków rodziny, aby łatwiej skłonić starszą osobę do wykonywania poleceń podczas rozmowy.

Ogranicz udostępniane w mediach społecznościowych

Mimo że udostępnianie szczegółów dotyczących życia prywatnego w mediach społecznościowych może wydawać się dobrym pomysłem, nadmierne udostępnianie informacji w mediach społecznościowych może prowadzić do poważnego zagrożenia prywatności. Na przykład cyberprzestępcy sprawdzają publiczne profile na Instagramie w celu uzyskania dodatkowych informacji dotyczących osób, pod które następnie podszywają się podczas oszustwa „na wnuczka”. Nie udostępniaj prywatnych szczegółów dotyczących własnej osoby i członków rodziny, zwłaszcza jeśli profile w mediach społecznościowych są publiczne.

Zadbaj o czysty ślad cyfrowy

Zajmij się wyczyszczeniem śladu cyfrowego i wyjaśnij, co to oznacza, starszym członkom rodziny. Ślad cyfrowy to informacje o użytkowniku w Internecie na podstawie jego działań. Możesz zacząć od wyszukania nazwisk członków rodziny, ale można łatwo wyczyścić ślad cyfrowy, usuwając nieużywane konta. Jest to łatwy sposób ograniczenie informacji, które mogą zostać zebrane przez cyberprzestępców na potrzeby atakowania osób starszych w rodzinie.

Dla dziadków

Oto kilka wskazówek postępowania dla dziadków lub starszych członków rodziny w przypadku oszustwa „na wnuczka”.

Nie panikuj

Może to okazać się najtrudniejszą rzeczą, ale najlepiej unikać paniki w takich sytuacjach, aby nie działać bez zastanowienia. W przypadku podejrzanego połączenia telefonicznego od osoby podającej się za wnuczka lub młodszego członka rodziny zachowaj spokój i zadaj pytania, na które tylko oni znają odpowiedź, aby ustalić, czy rozmówca jest tym, za kogo się podaje.

Zignoruj przekonanie o konieczności wysłania pieniędzy

Nie wysyłaj pieniędzy, o które prosi osoba dzwoniąca, nawet jeśli jej głos przypomina członka rodziny. Ponieważ głównym celem oszustw „na wnuczka” jest nakłonienie starszych ofiar do wysłania pieniędzy, osoba dzwoniąca będzie skoncentrowana na ich otrzymaniu, a nie na okolicznościach przedstawianej sytuacji.

Potwierdź tożsamość osoby dzwoniącej

Jednym z najlepszych sposobów na uniknięcie oszustw „na wnuczka” jest zapytanie osoby dzwoniącej o bezpieczne hasło lub kod rodzinny. Jeśli dzwoniący nie jest w stanie podać prawidłowego słowa lub kodu, oznacza to, że jest oszustem próbującym ukraść pieniądze.

W przypadku podejrzenia oszustwa można też natychmiast się rozłączyć i zadzwonić do członka rodziny na zapisany kontaktowy numer telefonu. Kontaktując się z członkiem rodziny podczas zainicjowanego przez siebie połączenia możesz sprawdzić, czy dzwonił on do Ciebie z prośbą o pieniądze i upewnić się, że przedstawiona sytuacja dotycząca najbliższej osoby była prawdą.

Co zrobić, jeśli padniesz ofiarą oszustwa „na wnuczka”

Nawet znajomość powyższych oznak i wskazówek może nie być wystarczająca do uniknięcia oszustwa ze względu na umiejętności dzwoniących oszustów w zakresie przekonywania ofiar. W razie przypadkowego przekazania pieniędzy oszustom nie ma gwarancji ich odzyskania, ale można spróbować to zrobić, działając natychmiast:

• Jeśli pieniądze zostały przesłane za pomocą przekazu pieniężnego lub przelewu bankowego, należy natychmiast skontaktować się z agencją pocztową lub bankiem, w którym to nastąpiło
• Jeśli do wysłania pieniędzy wykorzystano aplikację płatniczą, taką jak Venmo lub Zelle, należy zgłosić oszusta
• W Stanach Zjednoczonych zgłoś oszustwo do Federalnej Komisji Handlu (FTC), dzwoniąc pod numer 1-877-FTC-HELP (1-877-382-4357)

Podczas zgłaszania tego typu oszustw zapytaj, czy agencja pocztowa lub bank mogą anulować przekaz i zwrócić pieniądze. Jeśli podano oszustom dane karty kredytowej, należy wyjaśnić, że obciążenie było wynikiem oszustwa i konieczne jest cofnięcie przelewu w celu zwrotu pieniędzy. Można również zgłosić oszustwo na policję, aby uniemożliwić cyberprzestępcom oszukanie innych osób.

Chroń dziadków przed oszustwami

Oszustwa „na wnuczka” dotyczą starszych osób i wykorzystują taktyki manipulacji psychologicznej w celu kradzieży pieniędzy, dlatego należy umieć rozpoznawać próby oszustwa dotyczące własnej osoby oraz starszych członków rodziny. Poznanie typowych oznak oszustw „na wnuczka” i sposobów ich uniknięcia umożliwi skuteczniejszą ochronę pieniędzy i prywatnych informacji przed oszustami.