Zo herkent en voorkomt u oplichting van grootouders

Oplichting van grootouders vindt plaats wanneer een cybercrimineel zich voordoet als het familielid van een slachtoffer, zoals een kleinkind, die hen probeer te overtuigen dat ze een noodgeval hebben. Ondanks de naam van deze scam is het slachtoffer niet altijd een grootouder of kleinkind. Het primaire doel van deze scams is om geld van een slachtoffer af te persen door te doen alsof hun dierbare gevaar loopt. Volgens het rapport van de FBI over oplichting van ouderen in 2023 was het totale bedrag dat verloren ging aan financiële misdrijven tegen senioren in 2023 ruwweg $3,4 miljard.

U kunt oplichting van grootouders herkennen door alert te blijven en de beller bepaalde vragen te stellen. Als de beller bijvoorbeeld alleen uw naam kent, maar verder niets anders weet over u of uw gezin, dan is het duidelijk dat ze zich voordoen als een dierbare. Als de beller bedreigende of dringende taal gebruikt en vraagt om privégegevens of geld, dan is de kans groot dat de beller een oplichter is.

Lees verder om te leren waarom oplichting van grootouders zo overtuigend kan lijken, hoe oplichting van grootouders eruit ziet en hoe u kunt voorkomen dat u hier het slachtoffer van wordt.

Zo werkt oplichting van grootouders

De reden waarom slachtoffers vallen voor oplichting van grootouders, is omdat de cybercrimineel zich voordoet als iemand die het slachtoffer vertrouwt. Meestal richten oplichting van grootouders zich op oudere slachtoffers, omdat cybercriminelen denken dat ze overtuigend genoeg overkomen zodat het slachtoffer geld naar hen stuurt.

In de afgelopen jaren is oplichting van grootouders technologisch geavanceerder geworden, omdat cybercriminelen gebruik maken van AI. Het horen van een bekende stem kan ontzettend krachtig zijn. Vandaar dat cybercriminelen gebruik maken van AI om de stem van een dierbare van een slachtoffer te klonen, waardoor het voor het oudere slachtoffer lijkt alsof ze tegen hun kleinkind of een ander familielid praten. Aangezien veel van deze oudere slachtoffers niet op de hoogte zijn van hoe deze moderne technologie werkt, denken ze dat de beller inderdaad hun dierbare is.

Voorbeelden van oplichting van grootouders

Hier zijn enkele scenario’s die kunnen gebeuren tijdens oplichting van grootouders.

Ongeval

Opa, er is iets vreselijks gebeurd. Ik zat in de auto met mijn vrienden en we kregen een ernstig auto-ongeluk. Blijkbaar kost het 5.000 euro om mijn auto te repareren. Vertel het alsjeblieft niet tegen mijn ouders. Kun je mij dit bedrag sturen, zodat ik mijn auto kan laten repareren?

Arrestatie

Hallo oma. Er waren wat problemen gisteravond en ik bel nu vanuit de gevangenis. Ik ben niet gewond, maar ik wil echt niet dat mijn ouders weten wat er is gebeurd. Kun je mijn borg betalen nadat we hebben opgehangen?

Vliegticket

Het spijt me dat ik het vraag, opa, maar mijn vlucht naar Londen is net geannuleerd en ik heb geen geld om een ander ticket te kopen. Kun je mij het geld meteen overmaken, zodat ik een ticket kan kopen voor de volgende vlucht? Ik schaam me enorm en ik wil mijn ouders niet ongerust maken, dus vertel ze alsjeblieft niets.

Tekenen van oplichting van grootouders

Als u de voorbeelden hierboven hebt gelezen over oplichting van grootouders, merkt u waarschijnlijk enkele patronen op. Hier zijn de meest voorkomende tekenen die erop wijzen dat een gesprek eigenlijk een oplichting van grootouders is:

• U wordt aangespoord om snel te reageren
• U wordt gevraagd om geld te sturen
• De beller kent de namen van uw dierbaren, maar weet niets meer over hen
• De beller vertelt u dat niemand anders mag weten dat ze contact met u hebben opgenomen

Tips om oplichting van grootouders te voorkomen

Nadat u hebt geleerd waar u op moet letten bij oplichting van grootouders, moet u ook alerter zijn over welke mogelijke financiële gevolgen een dergelijke oplichting kan hebben. Hier zijn enkele tips voor familieleden en grootouders om te voorkomen dat ze het slachtoffer worden van deze soort oplichting.

Voor familieleden

Bespreek als gezin hoe u elkaar kunt beschermen tegen oplichting van grootouders, vooral als u oudere familieleden hebt.

Spreek een codewoord af.

Het allerbeste is om een veilig woord of codewoord met elkaar af te spreken. Als iemand u dan belt en zich voordoet als een familielid, kunt u vragen wat het veilige woord is. Als de beller het woord verkeerd raadt, weet u dat deze een oplichter is. Kies een uniek woord of zin die voldoende betekenis heeft, zodat iedereen in uw gezin het kan onthouden. Zorg er echter voor dat het niet iets vanzelfsprekends is, zoals uw straatnaam of de naam van uw huisdier, want als de oplichter onderzoek doet, kan deze het woord gemakkelijk raden.

Breng uw oudere familieleden op de hoogte van deze oplichting

Hoewel sommige grootouders of oudere familieleden bang zijn om op deze manier te worden opgelicht, moeten uw oudere familieleden op de hoogte zijn van oplichting van grootouders. Door hen te informeren over de veelvoorkomende tekenen van oplichting van grootouders, beschermt u uw gezin en uw financiën.

Geef geen persoonlijke gegevens aan derden

Als gezin moet u bespreken wat u moet doen als u willekeurige oproepen of ongevraagde berichten ontvangt waarin om gevoelige gegevens wordt gevraagd. Zorg ervoor dat u uw persoonlijke gegevens niet aan iemand verstrekt, omdat oplichters onderzoek doen om meer te weten te komen over hun slachtoffers. Vaak gebruiken scammers social engineering-tactieken om u psychisch te manipuleren zodat u gevoelige gegevens over u en uw gezin zult vrijgeven. Voor oplichting van grootouders zoeken oplichters naar details over kleinkinderen of jongere familieleden om het gesprek met de oudere persoon overtuigender te maken.

Beperk wat u deelt op sociale media

Hoewel het leuk kan zijn om uw leven op sociale media te delen, kunt u ernstige inbreuk op uw privacy ervaren wanneer u te veel deelt op sociale media. Als cybercriminelen zich bijvoorbeeld richten op een grootouder in uw gezin, zullen ze onderzoek doen en de openbare Instagram-profielen bekijken van degenen die ze willen imiteren om meer te weten te komen over hun slachtoffers. Deel geen intieme gegevens over uzelf en uw familieleden, vooral als uw profielen op sociale media openbaar zijn.

Houd uw digitale voetafdruk schoon

Neem de tijd om uw digitale voetafdruk op te schonen en te bespreken wat dit betekent voor uw oudere familieleden. Een digitale voetafdruk is informatie die over op het internet te vinden is, op basis van uw online activiteiten. U kunt beginnen door de namen van iedereen in uw gezin op te zoeken en uw digitale voetafdruk eenvoudig op te ruimen door ongebruikte accounts te verwijderen. Dit is een eenvoudige manier om de hoeveelheid gegevens te beperken die cybercriminelen over u kunnen vinden wanneer ze zich richten op oudere familieleden.

Voor grootouders

Als u dit leest als grootouder of ouder familielid, zijn hier enkele dingen die u moet doen als u het doelwit wordt van oplichting van grootouders.

Raak niet in paniek

Dit is misschien erg moeilijk, maar het is beter om in dergelijke situaties niet in paniek te raken, omdat u het risico loopt om impulsief te reageren. Als u een willekeurige oproep ontvangt van iemand die beweert uw kleinkind of jonger familielid te zijn, haal dan eerst diep adem en stel vragen waarvan alleen de beller het antwoord weet. Zo kunt u nagaan of het om een familielid gaat.

Weersta de neiging om geld te sturen

Zelfs als de beller hun stem zodanig laat klinken als een van uw familieleden, stuur dan geen geld als ze hierom vragen. Omdat het belangrijkste doel van oplichting van grootouders is om oudere slachtoffers te misleiden om geld te sturen. De beller is namelijk het meest gericht op het ontvangen van uw geld, in plaats van zich zorgen te maken over de situatie.

Verifieer de identiteit van de beller

Een van de beste manieren om te voorkomen dat u het slachtoffer wordt van oplichting van grootouders, is door de beller te vragen naar het veilige woord of de codewoord dat u heeft afgesproken met uw gezin. Als de beller u niet het juiste woord kan geven, weet u dat u met een oplichter spreekt die uw geld probeert te stelen.

Als u vermoedt dat het om oplichting gaat, kunt u ook onmiddellijk ophangen en uw familielid rechtstreeks bellen op het telefoonnummer dat u in uw contactenlijst heeft. Door zelf rechtstreeks contact op te nemen met uw familielid, kunt u vragen of ze u net gebeld hebben met een verzoek om geld. Zo kunt u er zeker van zijn dat u wel of niet met de juiste persoon hebt gesproken.

Wat u moet doen als u het slachtoffer wordt van oplichting van grootouders

Gezien de intensiteit van sommige telefoongesprekken en hoe overtuigend sommige oplichters kunnen overkomen, kunt u nog steeds het slachtoffer worden ondanks dat u op de hoogte bent van deze tekenen en tips. Als u per ongeluk een oplichter hebt betaald, is er geen garantie dat u uw geld terugkrijgt. Hier zijn echter enkele dingen die u wel meteen kunt doen:

• Als u de oplichter contant of via een bankoverschrijving hebt betaald, neem dan contact op met de koerierdienst of bank die u hebt gebruikt om het geld onmiddellijk te sturen
• Meld de oplichter als u een betaalapp zoals Venmo of Zelle hebt gebruikt
• Meld de oplichting bij Meld Misdaad Anoniem. Dit kan telefonisch via 0800 7000 of online via meldmisdaadanoniem.nl.

Wanneer u belt en deze oplichting meldt, vraag dan of het bedrijf of de bank uw geld kan teruggeven en de overschrijving kan annuleren. Leg uit dat de afschrijving frauduleus is als u de oplichter uw creditcardgegevens hebt gegeven en dat ze de overschrijving ongedaan moet maken om u uw geld terug te geven. U kunt ook een rapport indienen bij elk willekeurig politiebureau om te voorkomen dat cybercriminelen anderen oplichten.

Bescherm uw grootouders tegen oplichting

Oplichting van grootouders richt zich op oudere slachtoffers en is afhankelijk van psychisch manipulatieve tactieken om geld te stelen. Het is dus belangrijk om te weten hoe u of uw oudere familieleden kunnen worden opgelicht. Door op te hoogte te zijn van de veelvoorkomende tekenen van oplichting van grootouders en wat u kunt doen om ze te voorkomen, bent u beter voorbereid om uw geld en privégegevens te beschermen tegen oplichters.