Czym jest protokół Secure Shell (SSH)?

Secure Shell (SSH) to kryptograficzny protokół sieciowy używany do bezpiecznego łączenia się i zdalnego zarządzania urządzeniami przez sieć. Umożliwia użytkownikom dostęp i kontrolę nad zdalnymi urządzeniami, jakby byli fizycznie przy nich obecni, jednocześnie zapewniając wysoki poziom bezpieczeństwa. SSH szyfruje dane przesyłane między dwoma urządzeniami, zapewniając, że dane uwierzytelniające i inne poufne informacje są chronione przed nieautoryzowanym dostępem.

SSH a SSL: jaka jest różnica?

Chociaż zarówno SSH, jak i SSL (Secure Sockets Layer) to protokoły do ochrony danych podczas transmisji, są one używane w różnych sytuacjach.

SSH jest głównie używany do bezpiecznego dostępu do zdalnych systemów i zarządzania nimi przez sieć. Szyfruje komunikację między klientem (zazwyczaj komputerem użytkownika) a serwerem zdalnym, umożliwiając bezpieczny dostęp do wiersza poleceń, przesyłanie plików i wykonywanie innych zadań administracyjnych.

SSL, obecnie precyzyjniej nazywany Transport Layer Security (TLS), został stworzony w celu zabezpieczenia komunikacji między serwerem WWW a przeglądarką internetową, zwykle przez HTTPS. SSL/TLS zapewnia integralność i poufność poprzez szyfrowanie informacji, takich jak dane logowania, dane karty kredytowej i inne wrażliwe dane przesyłane przez internet.

Jak działa protokół SSH

Protokół SSH opiera się na modelu klient-serwer, w którym urządzenie użytkownika (klient) bezpiecznie łączy się ze zdalnym urządzeniem (serwerem). Umożliwia to użytkownikom dostęp do zdalnych systemów i zarządzanie nimi przez sieć, nawet jeśli jest ona niezaufana, np. publiczna sieć Wi-Fi.

Oto szczegółowy opis procesu łączenia przez SSH:

Prośba o połączenie: Klient SSH inicjuje żądanie połączenia do serwera SSH.
Wymiana klucza: Aby ustanowić bezpieczny kanał połączenia, klient i serwer przeprowadzają wymianę kluczy. W procesie tym następuje bezpieczna wymiana kluczy kryptograficznych, w wyniku której obie strony uzgadniają wspólny klucz tajny służący do szyfrowania sesji. Nawet jeśli ktoś przechwyci dane, nie będzie w stanie ich odczytać bez właściwych kluczy.
Uwierzytelnianie serwera: Klient weryfikuje tożsamość serwera, porównując jego klucz publiczny ze znanymi kluczami. Ten krok zapobiega atakom typu Man-in-the-Middle (MITM), uniemożliwiając połączenie klienta ze złośliwym lub sfałszowanym serwerem.
Uwierzytelnianie klienta: Po uwierzytelnieniu serwera klient musi się uwierzytelnić za pomocą hasła lub pary kluczy SSH.
Nawiązano szyfrowaną sesję: Po pomyślnym uwierzytelnieniu nawiązywana jest bezpieczna sesja. Cała komunikacja podczas tej sesji jest szyfrowana, co zapewnia poufność, integralność danych oraz bezpieczne uwierzytelnianie.

Czym jest tunelowanie SSH?

Tunelowanie SSH, zwane również przekierowywaniem portów SSH, to metoda bezpiecznego przekazywania ruchu sieciowego między komputerem lokalnym a komputerem zdalnym przez zaszyfrowane połączenie. Tworzony jest bezpieczny „tunel”, który chroni dane przed przechwyceniem lub manipulacją podczas transmisji. Tunelowanie SSH jest często wykorzystywane w celu uzyskiwania bezpiecznego dostępu do wewnętrznych lub niedostępnych w inny sposób usług, omijania zapór sieciowych oraz dodawania szyfrowania do niezabezpieczonych protokołów.

Istnieją trzy podstawowe rodzaje przekierowywania portów SSH:

Lokalne przekierowanie portu: Przekierowanie portu na komputerze lokalnym do portu na komputerze zdalnym przez SSH. Umożliwia to użytkownikowi dostęp do usługi zdalnej, jakby działała lokalnie.
Zdalne przekierowanie portu: Przekierowuje port na komputerze zdalnym do portu na komputerze lokalnym. Umożliwia to użytkownikowi zdalnemu dostęp do usługi działającej na komputerze lokalnym.
Dynamiczne przekierowywanie portów: Tworzy lokalny serwer proxy Socket Secure (SOCKS), który może dynamicznie przekazywać ruch do różnych miejsc docelowych na podstawie żądań klientów. Umożliwia elastyczny routing ruchu sieciowego na poziomie aplikacji przez tunel SSH.

Typowe zastosowania protokołu SSH

Protokół SSH ma szerokie zastosowanie w zabezpieczaniu komunikacji zdalnej, przesyłaniu plików oraz zarządzaniu dostępem. Poniżej znajduje się opis niektórych z najczęstszych i najważniejszych sposobów użycia.

Bezpieczne przesyłanie plików

Jednym z najczęstszych zastosowań protokołu SSH jest bezpieczne przesyłanie plików między systemami lokalnymi a zdalnymi. SSH zapewnia zaszyfrowany kanał, który chroni dane w trakcie przesyłania, co czyni go idealnym wyborem do zarządzania serwerami, tworzenia kopii zapasowych poufnych danych oraz udostępniania dokumentów.

SSH pomaga zabezpieczyć przesyłanie plików za pomocą protokołu Secure File Transfer Protocol (SFTP) i Secure Copy Protocol (SCP). SFTP działa przez połączenie SSH i zapewnia szyfrowanie wszystkich przesyłanych danych, czym różni się od FTP (File Transfer Protocol), czyli protokołu, który przesyła dane w postaci zwykłego tekstu. SCP jest prostszym protokołem niż SFTP i koncentruje się na kopiowaniu plików między systemami jako bardziej efektywnym sposobie na bezpieczne i szybkie przesyłanie plików. SSH odgrywa istotną rolę w bezpiecznym przesyłaniu plików, zapewniając szyfrowanie i integralność danych przesyłanych przez SFTP i SCP.

Zarządzanie zdalnym dostępem

SSH umożliwia bezpieczny szyfrowany dostęp zdalny. Stanowi pomoc dla administratorów systemów i specjalistów IT, którzy muszą zarządzać zdalnymi systemami bez fizycznej obecności w lokalizacji serwera. SSH umożliwia zdalne łączenie się z komputerem i uwierzytelnianie w celu wykonywania zadań administracyjnych bez ryzyka nieautoryzowanego dostępu. Dzięki SSH użytkownicy mogą bezpiecznie zarządzać serwerami i systemami z dowolnego miejsca, bezpiecznie przesyłać pliki, a nawet uzyskiwać dostęp do usług wewnętrznych poprzez tunelowanie.

Obejście zapory sieciowej

Tunelowanie SSH jest skutecznym sposobem na obejście ograniczeń zapory sieciowej i bezpieczne kierowanie ruchu sieciowego przez zdalny serwer. Tunelowanie SSH może obejść pewne rodzaje ruchu przychodzącego i wychodzącego, które są zazwyczaj ograniczane przez zapory ze względów bezpieczeństwa. Jest to przydatne, gdy użytkownik musi uzyskać dostęp do usług, które mogą być blokowane przez zaporę sieciową, takich jak wewnętrzne bazy danych lub aplikacje internetowe.

Dostęp do sieci prywatnej

Tunelowanie SSH umożliwia bezpieczny dostęp do usług wewnętrznych i sieci prywatnych, zwłaszcza gdy sieci te są chronione przez zapory lub wirtualne sieci prywatne (VPN), które blokują bezpośredni dostęp. W przeciwieństwie do sieci VPN, tunelowanie SSH pozwala użytkownikom na kierowanie określonych rodzajów ruchu przez tunel, aby zdalnie uzyskać dostęp do prywatnych zasobów sieciowych, które w przeciwnym razie byłyby niedostępne. Załóżmy, że użytkownik pracuje zdalnie i potrzebuje dostępu do bazy danych na prywatnym serwerze w sieci firmy. W takim przypadku nie może on połączyć się bezpośrednio, ponieważ uniemożliwiają mu to zapory sieciowe blokujące dostęp z zewnątrz. Aby bezpiecznie uzyskać dostęp do bazy danych, użytkownik może skonfigurować tunel SSH z lokalnym przekierowaniem portów, co pozwala na kierowanie ruchu przez zaufany serwer i dostęp do prywatnej bazy danych bez naruszania bezpieczeństwa.

Uzyskiwanie dostępu do usług chmurowych

Platformy chmurowe często hostują aplikacje i infrastrukturę na zdalnych maszynach wirtualnych. SSH jest standardowym protokołem do bezpiecznej interakcji z tymi środowiskami. Protokół ten umożliwia użytkownikom interakcję z serwerami w chmurze, instalowanie oprogramowania i zdalne rozwiązywanie problemów.

Ryzyko związane z bezpieczeństwem SSH

Chociaż SSH zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa zdalnego dostępu i przesyłania danych, nie jest całkowicie wolny od potencjalnych zagrożeń. Typowe problemy z bezpieczeństwem obejmują nieprawidłową konfigurację kontroli dostępu, brak instalacji poprawek oprogramowania i niewłaściwe zarządzanie kluczami.

Błędnie skonfigurowana kontrola dostępu

Bezpieczeństwo SSH w dużej mierze zależy od prawidłowej konfiguracji. Nieprawidłowa konfiguracja kontroli dostępu może otworzyć drzwi do naruszeń bezpieczeństwa lub ataków typ brute force. Aby zabezpieczyć dostęp SSH, użytkownicy mogą wyłączyć uwierzytelnianie hasłem i zamiast tego używać par kluczy SSH, co zmniejsza ryzyko nieautoryzowanego dostępu i potencjalnych ataków cybernetycznych.

Niezaktualizowane oprogramowanie SSH

Jednym z najważniejszych aspektów utrzymania bezpieczeństwa SSH jest zapewnienie regularnych aktualizacji oprogramowania klienta i serwera. Jeżeli oprogramowanie SSH nie jest regularnie aktualizowane, systemy mogą być narażone na luki w zabezpieczeniach, które cyberprzestępcy mogą wykorzystać w celu uzyskania nieautoryzowanego dostępu i naruszenia danych. Aktywne podejście do aktualizacji oprogramowania SSH pozwala zmniejszyć ryzyko udanego cyberataku, który mógłby zniszczyć infrastrukturę SSH.

Zarządzanie kluczami bez zabezpieczenia

Uwierzytelnianie za pomocą kluczy SSH stanowi istotną zaletę w zakresie bezpieczeństwa, ale niesie ze sobą ryzyko związane ze sposobem zarządzania kluczami. Ujawnienie kluczy prywatnych może doprowadzić do nieautoryzowanego dostępu lub eskalacji uprawnień. Aby ograniczyć te czynniki ryzyka, klucze prywatne powinny być bezpiecznie przechowywane, chronione silnymi hasłami i okresowo zmieniane. Użytkownicy powinni również unikać udostępniania kluczy prywatnych i starannie kontrolować ich dystrybucję.